Over Gelselaar

Gelselaar is één van de drie kerkdorpen die behoren bij Borculo. Borculo ligt in de gemeente Berkelland. Het aantal inwoners van Gelselaar ligt rond de 700. Het dorp kent een actief verenigingsleven.
De leefbaarheid staat hoog in het vaandel. In de periode van 1999 tot 2001 is een zgn. ontwikkelingsvisie opgesteld, als vervolg op het voornemen om Gelselaar + de omliggende essen aan te merken als beschermd dorpsgezicht. Deze ontwikkelingsvisie is er op gericht de cultuurhistorisch waarden van Gelselaar en de leefbaarheid te verenigen. In het vakjargon noemt men dat “behoud” en “dynamiek”, of met andere woorden dat de cultuurhistorie de ontwikkeling van Gelselaar niet moet afremmen maar juist gaat stimuleren.
In dit verband is Gelselaar opgenomen als pilot-project in het Gelderse provinciale cultuurhistorische beleid, genaamd: “Belvoir”.

Wat de geschiedenis betreft komen we de naam Gelselaar reeds in 1326 tegen, maar dan als “Gelesler”. De plaats als zodanig is stellig eeuwen tevoren reeds bewoond. Wellicht stammen uit die tijd ook de namen van de oude boeren hoeven Schothorst, Hilhorst, Broekhuis, en de Scholte, die ook thans nog aanwezig zijn. Vanaf 1220 behoorde de parochie Gelselaar kerkelijk tot Neede. Een bepaalde hoek in de kerk van Neede heeft nog lang de naam “Gelselaarse hoek” gedragen. Het veel dichter bij Gelselaar gelegen Geesteren was in de winter onbereikbaar omdat de weg daar naartoe onbegaanbaar was vanwege het lage gebied waar nu de Bolksbeek stroomt.

Omstreeks 1440 wordt in Gelselaar een Rooms Katholieke kapel gesticht. Na de reformatie in 1517 wordt Gelselaar een zelfstandige kerkelijke gemeente. In 1841 wordt de dan oude bouwvallige kapel vervangen door de huidige waterstaatskerk.

Tussen Gelselaar en Diepenheim ligt even buiten de komgrens van Gelselaar de locatie waar het vroegere huize Jonkeren heeft gestaan. In de herfst van 1999 zijn tijdens een verkennend archeologisch onderzoek de vroegere huisplaats, grachten en bijgebouwen gelokaliseerd. Op grond van dit onderzoek is een inrichtingsplan vervaardigd om de ”onzichtbare” ondergrondse resten zichtbaar te maken. In 2002 is het terrein van de voormalige havezathe ter bezichtiging ingericht.

In Gelselaar werden in vroegere tijden veel ganzen gehouden, dit vanwege het feit dat er naast bossen en essen veel laag gelegen, moerassig broekland aanwezig was dat in de wintermaanden veelal overstroomde. De donsveren van deze ganzen werden o.a. ook benut voor de vulling van de dekbedden met het zgn. “beddendons”. Dat Gelselaar relaties heeft met de ganzenhouderij moge o.m. ook blijken uit een bronzen beeld van drie ganzen tegenover de van der Lugt school. Er zijn nog veel activiteiten die de herinnering aan de voormalige ganzenhouderij levend houden.

Samenvattend kunnen we stellen dat Gelselaar een mooi dorp is met een actieve bevolking wat o.a. tot uiting komt in het bloeiende verenigingsleven. Ook heeft Gelselaar een rijke historie wat zeker voor de toekomst kansen biedt. De inwoners van Gelselaar staan hier merendeels positief tegenover, mits dit niet ten koste gaat van de gemeenschapszin en toekomstige leefbaarheid. Een belangrijk aspect daarbij is de verbetering van de infrastructuur in- en rond Gelselaar.

Gelselaar is mooi, gezellig en …. springlevend!